Ik zal er maar meteen eerlijk voor uitkomen: ik ben ben in sommige dingen best ouderwets. Ga behoorlijk mee met mijn tijd, maar sommige dingen horen te zijn zoals ze ooit waren. Een van die dingen gaat over (intellectueel) leiderschap, of dat nu wetenschappelijk, politiek of geestelijk is. Ik vind dat leiderschap verdiend moet worden en dat een leider – vrouw of man – moet staan voor hetgeen ze uitdraagt. Lead by example. Leiders maken ook fouten, maar geven dat toe omdat zij ook mens zijn. Daarom omarmen we intellectuele leiders die, naast dat ze ons als mensheid kunnen verheffen, ook gewoon mens zijn. Martin Luther King was geen heilige en hield van (veel) vrouwen, Mandela had een achtergrond in terrorisme en volgens mij was Ghandi ook weleens boos op zijn schoonmoeder. Hoe dan ook, of het nu door hard werken, strijd of het dienen van de publieke zaak was, deze mensen hadden op de een of andere manier hun sporen verdiend om leider te zijn in hun gebied. Hoe anders is dit nu.
Enter social media en de huidige verheerlijking van bloggers, vloggers en Instagram sterren. Waarbij er een duidelijk onderscheid gemaakt moet worden tussen mensen die los van deze media hun sporen al verdiend hebben en ze gebruiken om echt wat terug te geven aan de mensheid en lieden die deze platforms gebruiken puur ter zelfverheerlijking. Allemaal prima, maar mij interesseert het weinig. Soms is lekker oppervlakkig ook fijn, maar je wil niet iedere dag patat eten. Het enige probleem dat ik er echt mee heb is wanneer deze social media sterren opeens een grotere broek aantrekken en denken dat ze vanwege hun bekendheid ook leiderschap kunnen tonen. Dan moeten we met z’n allen concluderen dat dit op zeer weinig fundament rust en dat veel geld, aandacht en likes geen basis zijn voor echt leiderschap. Tuurlijk, je had al de filmsterren in de 20e eeuw, maar die kon je moeilijk leiders noemen. Hoewel sommigen wel degelijk wat wisten bereiken naast hun filmcarrière. Tegenwoordig zie je ook een verschuiving naar meer bekendheid en imago en minder echt leiderschap, iets was heel duidelijk te zien is bij de bekende politici.
Donald Trump heeft natuurlijk het ultieme gepresteerd als het gaat om leiderschap te claimen via bekendheid, maar het feit dat hij zich toch zeker een termijn als president heeft weten te handhaven doet mij vermoeden dat The Orange Man ergens toch bepaalde kwaliteiten moet bezitten. Met bekende personen die hun sterrendom inzetten om een goede zaak voor het voetlicht te brengen, zoals plastic in de oceaan, het lot van zwerfhonden of bedreigde primaten is niks mis. En prima als ze het oprecht menen en daar ook nog zinnige dingen over zeggen. Maar dan is het nog een heel aantal stappen tot het zijn van een echte thought leader waar met name de jonge generatie naar moet opkijken. Nee, het gaat mij eerder om mensen als Megan Markle, de vrouw die getrouwd is met de Britse prins Harry. Haar enige wapenfeit waarmee ze bekendheid verkreeg is dat ze in wat TV-series heeft geacteerd en af en toe een sociaal-maatschappelijk issue duwde met haar bekendheid. Ze was op het moment van verkering met de prins op zijn best een B-sterretje, zoals die er duizenden in Hollywood rondlopen. Nu heeft ze zich opeens opnieuw uitgevonden als een publiek spreker die op events spreekt voor de lieve som tot wel 1 miljoen pond, al dan niet met hubby erbij. Op die manier begeven ze zich in de kringen van de Obama’s en de Clintons en schuimen ze de dikbetaalde podia af met.. ja, met wat eigenlijk?
Markle heeft zich kennelijk “ge-rebrand” als iemand die spreekt voor vrouwenrechten en ze heeft zich recent ook aangesloten bij de BLM beweging. En natuurlijk klimaatverandering. Altijd goed. En hoe goed of slecht die onderwerpen ook zijn, dit doet niks af aan het feit dat deze vrouw eigenlijk geen enkel zwaarbevochten palmares heeft dat haar toestaat zich te presenteren als een leider of iemand die echt wat kan toevoegen aan belangrijke maatschappelijke discussies, anders dan haar bekendheid. Geen uitzonderlijke prestaties, geen bijzonder talent of intellect aanwezig. Ook hier zou je weer kunnen zeggen dat er niks mis mee is om bekendheid aan bepaalde onderwerpen te koppelen, maar zo worden deze mensen niet weggezet. En erger is, dat de opkomende generaties opkijken naar deze mensen en eigenlijk niet door hebben dat ze inhoudsloos zijn. Met de exorbitante bedragen die ze kunnen verdienen in het spreker schnabbelcircuit kunnen ze een heel leger aan p.r. mensen en tekstschrijvers inzetten voor de personal branding en om het geheel van ronkende volzinnen en policor feelgood sentimenten te voorzien. Koppel daaraan haar acteerervaring en haar uitstraling om het geheel overtuigend te brengen en drommen mensen laten zich in de luren leggen door de zoveelste fake leider die eigenlijk alleen uit is op meer geld en roem.
Het gaat me niet specifiek om deze dame, maar wel de trend waar zij voor staat. En het worden er steeds meer. Het gevaar van deze mensen, met weinig echte intrinsieke inhoud die spreken over thema’s waar zij zelf geen bloed, zweet en tranen voor hebben moeten laten. Met de intellectuele verarming die steeds meer plaatsvindt op universiteiten, met het slopen van het openlijk debat door lippendienst te bewijzen aan iedere zichzelf gemarginaliseerd voelende bevolkingsgroep, zijn deze fake leiders (of valse profeten) de zoveelste nagel aan de doodskist van onze collectieve ontwikkeling. Nu zelfs exacte wetenschappen niet meer vrij zijn van sociologische en antropologische ketenredeneringen, wordt het wel heel lastig om de nieuwe generaties klaar te stomen om de mensheid een stap verder te brengen in de beschaving. There, I said it.
Vroeger wist men wel raad met valse profeten, nu worden ze op handen gedragen.
